بررسی اندازه بهینه بانک از نظر اقتصادی(مطالعه موردی:بانک ملت)

چکیده بانک ها و موسسات مالی و اعتباری نقش بسیار مهمی در پیشرفت و توسعه اقتصادی هر کشور ایفا می کنند. در حال حاضر با توجه به تعداد درخور توجه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری در کشور و همچنین با توجه به روند خصوصی سازی بانک ها و افزایش رقابت در عرصه بانکداری، توجه به مقیاس بهینه عملکرد بانک ها از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. مقوله سودآوری یکی از عوامل مهم و اثرگذار در تعیین عملکرد بانک ها محسوب می شود و در این راستا اندازه و مقیاس مناسب بانک با توجه به مجموعه ای از شاخص های مالی وغیر مالی (camel) نقش بسیار مهمی در افزایش سودآوری بانک ایفا می کند. در این مقاله، ابتدا شاخص های ارزیابی عملکرد بانک ها و لزوم رعایت الزامات کمیته بال در تعیین اندازه بانک ها بررسی شده و در ادامه عملکرد بانک ملت با توجه به شاخص های رتبه بندی «بنکر» با بانک های داخلی و خارجی مورد مقایسه قرار گرفته است. در پایان با استفاده از تابع هزینه «ترانسلوگ»، به محاسبه مقیاس بانک در سال های 1390-1386 پرداخته شده است، که نتایج حاصل از تخمین تابع و محاسبه آن دلالت بر عدم صرفه به مقیاس بانک در برخی مقاطع زمانی دارد. صرفه جویی اقتصادی حالتی است که در آن ضمن افزایش تولید یک واحد بهره برداری، هزینه تولید هر واحد محصول کاهش یابد. از دیدگاه نظری، بهترین اندازه واحد تولیدی، حجمی از تولید است که در آن هزینه متوسط در حداقل خود باشد، که به آن سطح تولید بهنیه گفته می شود. در مطالعات کاربردی برای اندازه گیری صرفه های مقیاس، سطح تولیدی که در آن برای نخستین بار هزینه متوسط حداقل می شود. به عنوان سطح تولید بهینه مطرح شده است و از آن با علامت اختصاری «ام. ای. اس» یاد می شود. اندازه و مقیاس بنگاه بستگی به عواملی مانند اندازه بازار مربوط به آن بنگاه، جریان اقتصادی و یا اولویت های مدیریت دارد. از این رو اندازه بنگاه اقتصادی از یک سو می بایست به اندازه کافی بزرگ باشد تا بتواند تمامی نیازهای مشتریان را برآورده کند واز سوی دیگر اطمینان حاصل شود که کالاها و خدمات تولید شده توسط بنگاه بیش از تقاضا و ظرفیت موجود بازار نباشد. حال چنانچه بانک را به عنوان یک بنگاه اقتصادی که ارائه کننده خدمات مالی است در نظر بگیریم، عوامل اثرگذار بر اندازه یک بنگاه در صنعت برای بانک نیز قابل تعمیم است، ضمن آنکه بانک ها و موسسات مالی ازنظر ماهیت وپیچیدگی فعالیت های خود ناگزیر به رعایت اصول کمیته بال نیز هستند.